Μεθοδολογία
Η εκπαιδευτική διαδικασία (ΔΕΠΠΣ ΦΕΚ 303/2003) πρέπει να διαμορφώνει συνθήκες που προάγουν τις αξίες της δημοκρατίας, του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της ειρήνης και της ελευθερίας. Με την εκπαίδευση επιδιώκεται η ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή και η επιτυχής κοινωνική ένταξή του, αφενός μέσα από τη συγκρότηση και αποδοχή κοινών αξιών και αφετέρου με την ανάπτυξη νοητικών, συναισθημάτων και ψυχοκινητικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Με την έννοια αυτή ο μαθητής καθίσταται ικανός να αντιμετωπίζει με επιτυχία προβλήματα και επιπλέον να διαμορφώνει άποψη και να λειτουργεί ως υπεύθυνος και ενεργός πολίτης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και απαιτητικό κοινωνικό περιβάλλον. Κύριοι άξονες αυτής της προσπάθειας θα πρέπει να είναι :
- η παροχή γενικής παιδείας
- η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του
- η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης για όλους τους μαθητές
- η ενίσχυση της πολιτισμικής και γλωσσικής ταυτότητας στο πλαίσιο μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας
- η ευαισθητοποίηση για την αναγκαιότητα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και η υιοθέτηση ανάλογων προτύπων συμπεριφοράς
- η προετοιμασία για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας
- η φυσική, ψυχική και κοινωνική ανάπτυξη και
- η ευαισθητοποίηση σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων, παγκόσμιας ειρήνης, και η διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας
Οι σχολικές δραστηριότητες, συγκεκριμένα, αποσκοπούν στην πνευματική ανάπτυξη, στην αισθητική καλλιέργεια, στη δημιουργική έκφραση των μαθητών και στην ευαισθητοποίησή τους σε θέματα που αφορούν το στενότερο και ευρύτερο περιβάλλον τους.
Σχολικές δραστηριότητες νοούνται όλες οι καινοτόμες εκπαιδευτικές διαδικασίες και δράσεις κατά τις οποίες η συμμετοχή των μαθητών είναι ενεργητική, δημιουργική και όχι παθητική. Η επιστημολογική προσέγγιση σε αυτές τις διαδικασίες είναι συστηματική, διεπιστημονική – διαθεματική και η παιδαγωγική προσέγγιση είναι αυτή της βιωματικής και ενεργητικής μάθησης.
Στόχος των σχολικών δραστηριοτήτων είναι η προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών μέσω της συμμετοχής στην ομάδα, όπου βελτιώνονται ο αυτοσεβασμός και η αυτοεκτίμηση, παράλληλα με το σεβασμό, την εκτίμηση και την αποδοχή των άλλων. Η συμμετοχή των παιδιών σε δραστηριότητες που ενισχύουν την κοινωνική αλληλεπίδραση, όπως είναι μια θεατρική παράσταση, μια ομάδα μπάσκετ ή ένα μουσικό σχήμα, συμβάλλει στην παρέμβαση και επίλυση προβλημάτων, όπως οι εθισμοί (εθισμός στο Διαδίκτυο, χρήση ουσιών), οι διαταραχές επικοινωνίας, συμπεριφοράς και συναισθήματος, η κακοποίηση, οι τραυματισμοί, τα φαινόμενα εκφοβισμού κ.ά.
Η υγιής κοινωνική λειτουργικότητα, η οποία επιτυγχάνεται και μέσω των σχολικών δραστηριοτήτων, είναι προστατευτικός παράγοντας της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών, επειδή είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής. Καθώς τα παιδιά οδηγούνται προς το σχηματισμό ταυτότητας στην εφηβεία, αναπτύσσουν μια αίσθηση εαυτού βασισμένη στην αντίληψη της ικανότητας να λειτουργούν ανεξάρτητα και με επιτυχία στο κοινωνικό τους περιβάλλον για να εξελιχθούν σε υγιείς και κοινωνικά ενεργούς μελλοντικούς πολίτες.
Οι καταλληλότερες διδακτικές μέθοδοι (οι γενικές προδιαγραφές του τρόπου εκπαίδευσης) και οι παιδαγωγικές τεχνικές (το μέσο εφαρμογής της εκπαιδευτικής μεθόδου), για την επίτευξη των παραπάνω, είναι :
- Η έρευνα μέσα από ερωτήσεις (ερωτηματολόγια)
- Η συζήτηση
- Η επισκόπηση των απόψεων (σφυγμομέτρηση)
- Η μελέτη μιας περίπτωσης
- Η εργαστηριακή / πειραματική μέθοδος
- Οι δραστηριότητες προσομοίωσης
- Τα παιχνίδι α (ρόλων - προσομοίωσης – ανοιχτού χώρου)
- Η επισκόπηση πεδίου
- Η μελέτη πεδίου
- Τα περιβαλλοντικά μονοπάτια
- Η μέθοδος project (σχεδίων εργασίας)
- Η επίλυση προβλήματος
- Η χαρτογράφηση – διασαφήνιση- διαβάθμιση εννοιών
- Η έρευνα (βιβλιογραφική – διαδικτύου – δράσης)
- Το δίλημμα
- Ο καταιγισμός ιδεών
- Το τρίγωνο ή τετράγωνο απόψεων
- Η αφήγηση
- Η εργασία σε ανεξάρτητες ομάδες